ਸੰਘਰਸ਼ ਤੋਂ ਸਫਲਤਾ ਤੱਕ: ਅਮਰਜੀਤ ਦੀ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਖੇਤੀ ਨੇ ਬਦਲੀ ਕਿਸਮਤ

ਅੱਜ ਦੇ ਯੁੱਗ ‘ਚ, ਸਿਰਫ਼ ਉਹੀ ਕਿਸਾਨ ਸਫਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਬਦਲਦੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਨਬਜ਼ ਨੂੰ ਪਛਾਣਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਖੇਤੀ ਤਕਨੀਕਾਂ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਅੱਪਡੇਟ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਰਵਾਇਤੀ ਖੇਤੀ ਤੋਂ ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਕਮਾਉਣਾ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ, ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਖੇਤੀ ਨੂੰ ਕਾਰੋਬਾਰ ਬਣਾ ਕੇ ਅਤੇ ਉੱਨਤ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਹੀ ਸਫਲਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਇੱਕ ਵਧੀਆ ਉਦਾਹਰਣ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਅੰਬਾਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਮਹਿਲਾ ਕਿਸਾਨ ਅਮਰਜੀਤ ਕੌਰ ਹੈ।

ਅੰਬਾਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਅਧੋਈ ਦੀ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ 32 ਸਾਲਾ ਅਮਰਜੀਤ ਕੌਰ ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਖੇਤੀ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਸਦੇ ਫਾਰਮ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਆਧੁਨਿਕ ਖੇਤੀ ਉਪਕਰਨ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। ਉਹ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਨਵੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਬਾਰੇ ਅੱਪਡੇਟ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਬਲਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਵੀ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਹ ਆਪਣੇ ਖੇਤਰ ਦੀਆਂ ਸਫ਼ਲ ਮਹਿਲਾ ਕਿਸਾਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।

ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸੰਭਾਲਣ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਆਧੁਨਿਕੀਕਰਨ ਤੱਕ

ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਦੇਹਾਂਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਅਮਰਜੀਤ ਨੇ ਹਿੰਮਤ ਨਾਲ ਖੇਤੀ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸੰਭਾਲੀ। ਉਸਨੇ ਖੇਤੀ ਸਿਰਫ਼ ਲੋੜ ਵਜੋਂ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵਜੋਂ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਸਾਰੀਆਂ ਨਵੀਆਂ ਅਤੇ ਉੱਨਤ ਤਕਨੀਕਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਇਆ। ਆਪਣੇ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਹੁਨਰ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਲਈ, ਉਸਨੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ੀ ਵਿਗਿਆਨ ਕੇਂਦਰ, ਅੰਬਾਲਾ ਦੁਆਰਾ ਆਯੋਜਿਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਮਾਹਿਰਾਂ ਤੋਂ ਲਗਾਤਾਰ ਸਲਾਹ ਲੈਂਦੀ ਰਹੀ।

ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਬਦਲਾਅ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਫ਼ਸਲੀ ਪੈਟਰਨ

ਅਮਰਜੀਤ ਕੌਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਫਾਰਮ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਤਿੰਨ ਫਸਲੀ ਪੈਟਰਨ ਅਪਣਾਏ ਅਪਣਾਏ ਹਨ:

1. ਝੋਨਾ-ਕਣਕ-ਮੂੰਗੀ

2. ਗੰਨਾ-ਪਿਆਜ਼-ਮੁੱਖੀ ਵਾਢੀ

3. ਆਲੂ-ਪਿਆਜ਼-ਚਾਰਾ

ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੀ ਸਲਾਹ ਨਾਲ, ਉਹ ਮਿੱਟੀ ਪਰਖ ਅਤੇ ਸਰੋਤ ਸੰਭਾਲ ਤਕਨਾਲੋਜੀਆਂ (RCTs) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕਣਕ, ਛੋਲੇ, ਮੂੰਗੀ ਅਤੇ ਸਰ੍ਹੋਂ ਵਰਗੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਦੇ ਸੁਧਰੇ ਹੋਏ ਬੀਜਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਬਿਜਾਈ ਦੀ ਲਾਗਤ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਜੈਵਿਕ ਖਾਦਾਂ ਅਤੇ RCT ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਨਾਲ ਇਲਾਜ ਕੀਤੇ ਬੀਜਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਖੇਤੀ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੰਭਾਲ

ਅਮਰਜੀਤ ਨੇ ਆਪਣੀ ਖੇਤੀ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਕਿੱਤੇ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਨਾ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ, ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਖੇਤੀ ਮਾਡਲ ‘ਚ ਬਦਲਿਆ ਹੈ। ਉਹ ਖੇਤੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਇੱਕ ਸਫਲ ਡੇਅਰੀ ਯੂਨਿਟ ਚਲਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਏਕੀਕਰਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਲਾਭ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਡੇਅਰੀ ਤੋਂ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥ (ਗੋਬਰ) ਨੂੰ ਉਹ ਵਿਅਰਥ ਨਹੀਂ ਜਾਣ ਦਿੰਦੀ, ਸਗੋਂ ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵਰਮੀਕੰਪੋਸਟ ਅਤੇ ਵਰਮੀਵਾਸ਼ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਕਰਦੀ ਹੈ। 

ਇਨ੍ਹਾਂ ਜੈਵਿਕ ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਫ਼ਸਲ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਕਰਨ ਨਾਲ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਸਿਹਤ ਬਣੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਰਸਾਇਣਕ ਖਾਦਾਂ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰਤਾ ਘਟਦੀ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਵੀ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਹੈ। ਪਾਣੀ ਦੀ ਕਮੀ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ, ਉਸਨੇ ਖਰੀਫ ਸੀਜ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਆਪਣੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਦੀ ਬਜਾਏ ਮੱਕੀ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ, ਜੋ ਕਿ ਘੱਟ ਪਾਣੀ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ਖੇਤੀ ਅਤੇ ਡੇਅਰੀ ਯੂਨਿਟ ਤੋਂ ਅਮਰਜੀਤ ਕੌਰ ਨੂੰ ਲਗਭਗ 6.7 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੀ ਸਾਲਾਨਾ ਆਮਦਨ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਸਨਮਾਨ ਵੀ ਮਿਲ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਅਮਰਜੀਤ ਅੱਜ ਆਪਣੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਮਹਿਲਾ ਕਿਸਾਨ ਅਤੇ ਟ੍ਰੇਨਰ ਵਜੋਂ ਪਛਾਣ ਬਣਾ ਚੁੱਕੀ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਨਕਸ਼ੇ-ਕਦਮਾਂ ‘ਤੇ ਹੋਰ ਔਰਤਾਂ ਵੀ ਚੱਲਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।