ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਛੱਡ, ਜਗਦੀਪ ਸਿੰਘ ਨੇ ਡੇਅਰੀ ‘ਚ ਬਣਾਈ ਵੱਖਰੀ ਪਛਾਣ

ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਪਿੰਡ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਵਸਨੀਕ ਜਗਦੀਪ ਸਿੰਘ ਨੇ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਜੋ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਸੀ। ਜਿੱਥੇ ਅੱਜ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਸਰਕਾਰੀ ਨੌਕਰੀ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਭਵਿੱਖ ਦਾ ਆਧਾਰ ਮੰਨਦੇ ਹਨ, ਉੱਥੇ ਜਗਦੀਪ ਸਿੰਘ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਸਥਾਈ ਨੌਕਰੀ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਡੇਅਰੀ ਫਾਰਮਿੰਗ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਭਵਿੱਖ ਤਲਾਸ਼ਿਆ।

ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਸਿਰਫ਼ ਨੌਕਰੀ ਛੱਡਣ ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਸਗੋਂ ਰਵਾਇਤੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੇ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਆ ਕੇ ਸਹਾਇਕ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ‘ਚ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰਤਾ ਦੀ ਉਸਦੀ ਖੋਜ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਸੀ। ਅੱਜ, ਲਗਭਗ 24 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਅਤੇ ਦ੍ਰਿੜ ਇਰਾਦੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜਗਦੀਪ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਖੇਤਰ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਸਫਲ ਅਤੇ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਡੇਅਰੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਗਦੀਪ ਸਿੰਘ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਪ੍ਰੇਰਨਾਦਾਇਕ ਹੈ ਬਲਕਿ ਇਹ ਵੀ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਪੂਰੀ ਲਗਨ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਫਲਤਾ ਦੀਆਂ ਉਚਾਈਆਂ ਨੂੰ ਛੂਹ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਜਗਦੀਪ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦਾ ਸਫ਼ਰ: ਪੁਲਿਸ ਤੋਂ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਕ ਤੱਕ

ਜਗਦੀਪ ਸਿੰਘ, ਜੋ ਇਸ ਸਮੇਂ 51 ਸਾਲ ਦੇ ਹਨ, ਦਾ ਜੀਵਨ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰੇਰਨਾਦਾਇਕ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਆਪਣੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਲਗਭਗ 10 ਸਾਲ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਉਸ ਦੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰ ਖੇਤੀ ਦੇ ਕੰਮ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਦੇ ਰਹੇ। ਪਰਿਵਾਰਕ ਸਹਾਇਤਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਰਕਾਰੀ ਕਰੀਅਰ ‘ਚ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਦਿੱਤਾ।

ਹਾਲਾਂਕਿ, ਜਦੋਂ ਉਸਦਾ ਛੋਟਾ ਭਰਾ ਉੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਲਈ ਦਿੱਲੀ ਚਲਾ ਗਿਆ, ਤਾਂ ਜਗਦੀਪ ਨੇ ਸਾਲ 2001 ‘ਚ ਆਪਣੀ ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਛੱਡਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਮਸ਼ਰੂਮ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੀ ਖੇਤੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ, ਪਰ ਉਸਨੂੰ ਇਸ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਉਮੀਦ ਅਨੁਸਾਰ ਲਾਭ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ। ਇਸ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਡੇਅਰੀ ਫਾਰਮਿੰਗ ਵੱਲ ਰੁਖ਼ ਕੀਤਾ।

ਡੇਅਰੀ ਫਾਰਮਿੰਗ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 

ਡੇਅਰੀ ਫਾਰਮਿੰਗ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ, ਜਗਦੀਪ ਸਿੰਘ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਮੱਝ ਖਰੀਦੀ। ਉਸਦੀ ਮਿਹਨਤ ਅਤੇ ਲਗਨ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਸਾਲ 2004 ਤੱਕ, ਉਸਦੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 10-15 ਹੋ ਗਈ। ਸਾਲ 2004 ‘ਚ, ਜਗਦੀਪ ਸਿੰਘ ਨੇ ਨੈਸਲੇ (Nestle) ਕੰਪਨੀ ਨਾਲ ਜੁੜਕੇ ਆਪਣੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ। 

ਸ਼ੁਰੂ ‘ਚ, ਜਗਦੀਪ ਸਿੰਘ ਨੇ ਲਗਭਗ 4 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਦੁੱਧ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਲਈ ਸਾਈਕਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਫਿਰ ਇੱਕ ਮੋਟਰਸਾਈਕਲ ਦੀ ਸਹਾਰਾ ਲਿਆ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸਾਲ 2006 ‘ਚ, ਉਸਨੇ 36 ਗਾਵਾਂ ਖਰੀਦ ਕੇ ਆਪਣੇ ਡੇਅਰੀ ਫਾਰਮ ਨੂੰ ਵਪਾਰਕ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਸਮੇਂ, ਉਸਦੇ ਫਾਰਮ ਤੋਂ ਰੋਜ਼ਾਨਾ 900 ਲੀਟਰ ਦੁੱਧ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। 

2011 ‘ਚ, ਉਸਨੇ 2.5 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਬੈਂਕ ਕਰਜ਼ਾ ਲੈ ਕੇ ਫਾਰਮ ਦਾ ਹੋਰ ਵਿਸਥਾਰ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਨਿਵੇਸ਼ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜਗਦੀਪ ਸਿੰਘ ਦੇ ਫਾਰਮ ਵਿੱਚ 350 ਗਾਵਾਂ ਹੋ ਗਈਆਂ, ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਨ 3600 ਲੀਟਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਇਹ ਉਸਦੀ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਅਤੇ ਵਪਾਰਕ ਸੂਝ-ਬੂਝ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਸੀ।

ਲੰਪੀ ਰੋਗ ਦਾ ਸੰਕਟ ਅਤੇ ਮੁੜ ਉੱਭਰਨਾ

ਜਗਦੀਪ ਸਿੰਘ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦੇ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਸੰਕਟ ਵੀ ਆਇਆ। ਲੰਪੀ ਚਮੜੀ ਰੋਗ (Lumpy Skin Disease) ਦੀ ਭਿਆਨਕ ਲਪੇਟ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਕਾਰਨ ਉਸ ਦੇ 270 ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਇਹ ਉਸ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਝੱਟਕਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਲਗਭਗ ਖਤਮ ਹੋਣ ਦੇ ਕੰਢੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ।

ਪਰ ਜਗਦੀਪ ਸਿੰਘ ਨੇ ਹਾਰ ਨਹੀਂ ਮੰਨੀ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਮੁੜ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਨ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਅੱਜ, ਉਸ ਦੀ ਮਿਹਨਤ ਸਦਕਾ, ਉਸ ਦੇ ਫਾਰਮ ‘ਤੇ ਗਾਵਾਂ, ਮੱਝਾਂ, ਵੱਛੀਆਂ ਅਤੇ ਵੱਛਿਆਂ ਸਮੇਤ 150 ਪਸ਼ੂ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਸ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਹਰਿਆਣਾ ਤੋਂ 30 ਹੋਰ ਪਸ਼ੂ ਖਰੀਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਉਸ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦੇ ਮੁੜ ਉਭਰਨ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਫਾਰਮ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਆਹਾਰ

ਜਗਦੀਪ ਸਿੰਘ ਦਾ ਡੇਅਰੀ ਫਾਰਮ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ 4 ਏਕੜ ਵਿੱਚ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ 600 ਲੀਟਰ ਦੁੱਧ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇੰਨੇ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਸਹੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਤੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।

ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਵੱਧ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਨ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਆਹਾਰ (Special Diet) ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਆਹਾਰ ਵਿੱਚ ਮੱਕੀ (Maize) ਅਤੇ ਹੋਰ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਧਿਆਨ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੀ ਖੁਰਾਕ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਪ੍ਰੋਟੀਨ, ਵਿਟਾਮਿਨ ਅਤੇ ਖਣਿਜ ਮੌਜੂਦ ਹੋਣ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਖੁਰਾਕ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਮੁੱਖ ਤੱਤ ਮੱਕੀ, ਹੋਰ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਅਨਾਜ ਅਤੇ ਤੱਤ ਹਨ।

ਆਮਦਨ, ਸਨਮਾਨ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਦੀਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ

ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ, ਚੰਗੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਤੇ ਉੱਚ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੇ ਸਦਕਾ, ਜਗਦੀਪ ਸਿੰਘ ਨੇ ਡੇਅਰੀ ਫਾਰਮਿੰਗ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਆਮਦਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਕੰਮ ਸਿਰਫ਼ ਆਮਦਨ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਕਈ ਮੌਕਿਆਂ ‘ਤੇ ਮਾਨ-ਸਨਮਾਨ ਵੀ ਮਿਲਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਜਗਦੀਪ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮਾਗਮਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਕਿਸਾਨ ਵਜੋਂ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਭਵਿੱਖ ਦੀਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਸੁਝਾਅ

ਜਗਦੀਪ ਸਿੰਘ ਦਾ ਮੁੱਖ ਟੀਚਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਡੇਅਰੀ ਫਾਰਮ ਨੂੰ ਹੋਰ ਆਧੁਨਿਕ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਦੁੱਧ ਦੀ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਵੱਲ ਵੀ ਧਿਆਨ ਦੇਣ, ਤਾਂ ਜੋ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੂੰ ਬਣਾ ਕੇ ਮੁੱਲ-ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ।

ਉਹ ਨਵੇਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ:

1. ਤਕਨੀਕੀ ਗਿਆਨ ਜ਼ਰੂਰੀ: ਡੇਅਰੀ ਫਾਰਮਿੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵਿਗਿਆਨਕ ਤਰੀਕਿਆਂ ਅਤੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਬਾਰੇ ਪੂਰਾ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

2. ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲੇ ਪਸ਼ੂ: ਸਿਰਫ਼ ਗਿਣਤੀ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਉੱਚ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਪਾਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੁੱਧ ਦਿੰਦੇ ਹੋਣ।

3. ਪ੍ਰਬੰਧਨ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ: ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੇ ਆਹਾਰ, ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਸਾਫ਼-ਸਫ਼ਾਈ ਦਾ ਸਹੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਸਫਲਤਾ ਦੀ ਕੁੰਜੀ ਹੈ।

ਮਿਹਨਤ ਦਾ ਫਲ ਮਿੱਠਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ

ਜਗਦੀਪ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਇੱਕ ਸੱਚਾਈ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਅਤੇ ਦ੍ਰਿੜ ਇਰਾਦੇ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਫਲਤਾ ਜ਼ਰੂਰ ਮਿਲੇਗੀ। ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਸਰਕਾਰੀ ਨੌਕਰੀ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਜੋਖਮ ਭਰਿਆ ਕਾਰੋਬਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਸੰਕਟ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਹਾਰ ਨਹੀਂ ਮੰਨੀ। ਉਸਨੇ ਸਾਬਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਡੇਅਰੀ ਫਾਰਮਿੰਗ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਪੇਂਡੂ ਪੇਸ਼ਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਸਨਮਾਨਯੋਗ ਅਤੇ ਲਾਭਦਾਇਕ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵੀ ਹੈ।

ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਜਗਦੀਪ ਸਿੰਘ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਸਰੋਤ ਹਨ ਜੋ ਸਰਕਾਰੀ ਨੌਕਰੀਆਂ ਪਿੱਛੇ ਭੱਜਣ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਸਵੈ-ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਅਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ-ਅਧਾਰਤ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਭਵਿੱਖ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਸਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦਾ ਰਾਜ਼ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ, ਸਮਰਪਣ ਅਤੇ ਲਗਾਤਾਰ ਸਿੱਖਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਵਿੱਚ ਹੈ।