Why economists will change your life. The oddest place you will find entertainment weeks. 9 things you don't want to hear about entertainment
ਪਰਿਚਯ
ਸੰਗਰੂਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਭਵਾਨਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਗੁਰਿੰਦਰ ਪਾਲ ਸਿੰਘ ਜ਼ੈਲਦਾਰ ਨੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਖੇਤੀ (Protected Farming) ਅਤੇ ਜੈਵਿਕ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਖਾਸ ਪਛਾਣ ਬਣਾਈ ਹੈ। ਗੁਰਿੰਦਰ ਨੇ ਆਪਣੀ 16-20 ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ ‘ਤੇ ਖੇਤੀ ਦੇ ਨਵੇਂ ਢੰਗ ਅਪਣਾ ਕੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਉਤਪਾਦਨ ਵਧਾਇਆ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਪਰਿਆਵਰਣ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਵਿੱਚ ਵੀ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਉਹ ਹੋਰ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦਾ ਸਰੋਤ ਬਣ ਗਏ ਹਨ।
ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਖੇਤੀ ਕੀ ਹੈ?
ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਖੇਤੀ ਇੱਕ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਫਸਲਾਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰੀ ਪਰਿਆਵਰਣ ਦੀਆਂ ਨੁਕਸਾਨਦਾਇਕ ਸਥਿਤੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾ ਕੇ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿੱਚ ਉਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਢੰਗ ਵਿੱਚ ਪੌਦਿਆਂ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੀ ਤਾਪਮਾਨ, ਨਮੀ, ਰੌਸ਼ਨੀ ਅਤੇ ਹਵਾ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਤਪਾਦਕਤਾ ਅਤੇ ਗੁਣਵੱਤਾ ਦੋਵੇਂ ਵਧੀਆ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਮੁੱਖ ਹਿੱਸੇ:
ਗ੍ਰੀਨਹਾਊਸ/ਪੋਲੀਹਾਊਸ – ਪੌਲਿਥਿਨ, ਪਲਾਸਟਿਕ ਜਾਂ ਕੱਚ ਨਾਲ ਢੱਕਿਆ ਢਾਂਚਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਤਾਪਮਾਨ ਤੇ ਨਮੀ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਸ਼ੇਡ ਨੈਟ ਹਾਊਸ – ਇਸ ਵਿੱਚ ਧੁੱਪ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਗਰਮੀ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਨਰਮ ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਡ੍ਰਿਪ ਸਿੰਚਾਈ ਅਤੇ ਫਰਟੀਗੇਸ਼ਨ – ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਖਾਦ ਬੂੰਦ-ਬੂੰਦ ਕਰਕੇ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪਾਣੀ ਬਚਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਸਿੱਧੇ ਪੋਸ਼ਕ ਤੱਤ ਮਿਲਦੇ ਹਨ।
ਮਲਚਿੰਗ – ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਮਿੱਟੀ ‘ਤੇ ਪਲਾਸਟਿਕ ਜਾਂ ਜੈਵਿਕ ਪਰਤ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਨਮੀ ਬਣੀ ਰਹੇ ਅਤੇ ਘਾਹਫੂਸ ਨਾ ਵਧੇ।
ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਖੇਤੀ ਦੇ ਫਾਇਦੇ
ਉੱਚ ਉਤਪਾਦਕਤਾ: ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿੱਚ ਪੌਦੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧਦੇ ਹਨ।
ਘੱਟ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਵਰਤੋਂ: ਕੀੜਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਦਵਾਈਆਂ ਘੱਟ ਵਰਤਣੀਆਂ ਪੈਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਪਾਣੀ ਦੀ ਬਚਤ: ਡ੍ਰਿਪ ਸਿੰਚਾਈ ਨਾਲ ਘੱਟ ਪਾਣੀ ਲੱਗਦਾ ਹੈ।
ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲੀ ਫਸਲ: ਉਤਪਾਦ ਵਧੀਆ ਤੇ ਆਕਰਸ਼ਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਸਾਲ ਭਰ ਖੇਤੀ: ਮੌਸਮ ਦੀ ਕੋਈ ਪਾਬੰਦੀ ਨਹੀਂ।
ਗੁਰਿੰਦਰ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ
ਗੁਰਿੰਦਰ ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਨਵੀਨਤਾ ਅਤੇ ਜੈਵਿਕ ਢੰਗਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਫਸਲੀ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ (Crop Residues) ਨੂੰ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾ ਕੇ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਵਧਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ:
“ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਹੱਲ ਲੱਭਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਸਾੜਨ ਦੀ ਥਾਂ ਅਸੀਂ ਇਸਨੂੰ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾਉਂਦੇ ਹਾਂ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਵੀ ਵਧਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪਰਿਆਵਰਣ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।”
IARI ਪੁਸਾ ਵੈਸਟ ਡੀਕੰਪੋਜ਼ਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਉਹ ਪਰਾਲੀ ਨੂੰ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਵੈਮ (VAM) ਅਤੇ ਅਜ਼ੋਟੋਬੈਕਟਰ ਵਰਗੇ ਜੀਵਾਣੂ ਵੀ ਵਰਤਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਸੁਧਾਰਦੇ ਹਨ।
ਆਧੁਨਿਕ ਬੀਜ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕਾਂ
ਗੁਰਿੰਦਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਆਧੁਨਿਕ ਬੀਜ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕਾਂ ਵਰਤੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ:
“ਨਵੇਂ ਬੀਜ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕਾਂ ਨਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਉਤਪਾਦਨ ਵਧਿਆ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਫਸਲ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵੀ ਸੁਧਰੀ ਹੈ।”
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖੇਤਾਂ ਦਾ ਦੌਰਾ IARI ਪੁਸਾ ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ IIWBR ਕਰਣਾਲ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕਾਂ ਨੇ ਵੀ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਜੈਵਿਕ ਖਾਦ ਅਤੇ ਗੈਸ ਪਲਾਂਟ
ਗੁਰਿੰਦਰ ਆਪਣੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਜੈਵਿਕ ਖਾਦ ਤਿਆਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੈਸ ਪਲਾਂਟ ਲਗਾਇਆ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਫਸਲੀ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਜੈਵਿਕ ਖਾਦ ਅਤੇ ਉਰਜਾ ਦੋਵੇਂ ਤਿਆਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ –
ਖੇਤਾਂ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਕਾਰਬਨ ਵੱਧਦਾ ਹੈ।
ਪਰਿਆਵਰਣ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਦਾ।
ਸਨਮਾਨ
2024 ਵਿੱਚ ਪੁਸਾ ਇਨੋਵੇਟਿਵ ਫਾਰਮਰ ਐਵਾਰਡ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ।
IIWBR ਕਰਣਾਲ ਵੱਲੋਂ ਚਾਰ ਵਾਰ ਸਨਮਾਨਿਤ।
PAU ਲੁਧਿਆਣਾ ਵੱਲੋਂ ਵੀ ਪਰਾਲੀ ਨਾ ਸਾੜਨ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਲਈ ਮਾਨਤਾ ਮਿਲੀ।
ਹੋਰ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਨਾ
ਗੁਰਿੰਦਰ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ –
“ਪਰਾਲੀ ਨੂੰ ਸਾੜਨ ਦੀ ਥਾਂ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾਉਣ ਨਾਲ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਘਟਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਵਧਦੀ ਹੈ। ਸਾਡਾ ਉਦੇਸ਼ ਸਿਰਫ਼ ਆਪਣੇ ਫਾਇਦੇ ਲਈ ਖੇਤੀ ਕਰਨਾ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਵਧੀਆ ਭਵਿੱਖ ਦੇਣਾ ਹੈ।”
ਉਹ ਹੋਰ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜੈਵਿਕ ਢੰਗ ਅਤੇ ਨਵੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਅਪਣਾਓ। ਗੁਰਿੰਦਰ ਖੁਦ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਅਤੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਚਲਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਸੋਚ
ਗੁਰਿੰਦਰ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਆਧੁਨਿਕ ਤਕਨੀਕਾਂ ਅਤੇ ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਵੱਲ ਵਧਣ। ਇਸ ਨਾਲ –
ਉਤਪਾਦਨ ਵਧੇਗਾ।
ਪਰਿਆਵਰਣ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਹੋਵੇਗੀ।
ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਭਾਰਤੀ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਨਵੀਨਤਾ ਅਤੇ ਟਿਕਾਊਪਣ ਵੱਲ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਦਮ ਹੈ।
ਸੰਪਰਕ
ਜੇ ਕਿਸਾਨ ਖੇਤੀ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਜਾਂ ਅਨੁਭਵ ਸਾਂਝੇ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ:
ਫ਼ੋਨ ਨੰਬਰ: 9599273766
ਈਮੇਲ: [email protected]
ਕਿਸਾਨ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਰਾਹੀਂ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਡਾ ਸੁਨੇਹਾ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਵਾਂਗੇ, ਕਿਉਂਕਿ ਅਸੀਂ ਮੰਨਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਕਿਸਾਨ ਅੱਗੇ ਤਾਂ ਦੇਸ਼ ਖੁਸ਼ਹਾਲ।
COMMENTS